Dopuszczalność zażalenia – wezwanie do zapłaty zaliczki na opinię biegłego
Wprowadzenie
Stanowiące przedmiot niniejszego artykułu zagadnienie prawne zrodziło się na kanwie braku zachowania przez ustawodawcę, w treści przepisów procedury cywilnej, jednolitej praktyki w przedmiocie uiszczenia przez stronę postępowania zaliczki na poczet przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego.
Uwzględniając powyższe, zasadnym zdaje się postawienie pytania, czy strona postępowania może wnieść skuteczne zażalenie w przedmiocie odwołania się od zarządzenia przewodniczącego składu orzekającego wzywającego stronę do uiszczenia zaliczki na wydatki związane z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego?
Aktualny stan prawny
Swoistym clou analizowanego zagadnienia jest przepis art. 394 § 1 pkt 6 KPC, w myśl którego zażalenie jest dopuszczalne wyłącznie na postanowienie sądu pierwszej instancji oraz zarządzenie przewodniczącego kończące postępowanie w sprawie, a ponadto na postanowienia dotyczące zwrotu kosztów, określenia zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu, wymiaru opłaty, zwrotu opłaty lub zaliczki, obciążenia kosztami sądowymi, jeżeli strona nie składa środka zaskarżenia co do istoty sprawy, kosztów przyznanych w nakazie zapłaty, jak również zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz wynagrodzenia biegłego, mediatora i należności świadka.
Posłużenie się przez ustawodawcę enumeratywnym wyliczeniem przypadków prawnej dopuszczalności wniesienia zażalenia nie zawiera w sobie omawianego wezwania do uiszczenia zaliczki na poczet dowodu z opinii biegłego sądowego.
W następstwie uciec należy się do stanowiska wypracowanego przez orzecznictwo sądowe.
Stanowisko orzecznictwa
Szczególną uwagę zwrócić należy na pogląd, zgodnie z którym posłużenie się przez prawodawcę w treści przepisu art. 394 § 1 pkt 6 pojęciem obciążenie kosztami sądowymi to także określenie przez sąd, w jakiej wysokości strona ma obowiązek zapłacić zaliczkę na poczet opinii biegłego.
Za takim stanowiskiem zdaje się w pełni przemawiać wykładnia rozszerzająca, którą w analizowanym przypadku należy poczytać za jak najbardziej wskazaną.
Prezentowane zapatrywanie podziela uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2015 roku podjęta w sprawie o sygn. akt III CZP 25/15, w myśl której jeśli ustawodawca zwalnia od opłaty sądowej stronę wnoszącą zażalenie na wysokość opłaty sądowej, to oznacza, że przewiduje dopuszczalność tego środka odwoławczego (LEX nr 1710206).
Na uwagę zasługuje pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2009 roku w sprawie o sygn. akt I PZP 6/08, według której rozpoznanie zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie obciążenia strony kosztami sądowymi następuje w składzie jednego sędziego (LEX nr 478078).
Za taką wykładnią opowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 25 lipca 2019 roku, sygn. akt III CZP 15/19 (LEX nr 2698434) zwłaszcza, że w aktualnym orzecznictwie nałożenia na stronę obowiązku uiszczenia zaliczki na wynagrodzenie kuratora jest niczym innym jak obciążenie jej kosztami sądowymi, do których należą opłaty i wydatki
Zakończenie – wezwanie do zapłaty zaliczki na opinię biegłego
Posłużenie się przez prawodawcę w treści przepisu art. 394 § 1 pkt 6 KPC pojęciem obciążenia kosztami sądowymi to także określenie przez sąd, w jakiej wysokości strona ma obowiązek zapłacić zaliczkę na poczet dowodu z opinii biegłego.
Powyższa konkluzja wywiedziona mogła zostać za sprawą posłużenia się wykładnią rozszerzającą, którą w omawianym przypadku należy poczytać za jak najbardziej wskazaną.
Z pola widzenia tracić nie można przepisu art. 1304 KPC statuującego zasady oznaczenia zaliczki oraz sposobu wezwania do jej uiszczenia.
Mając na uwadze tak ukształtowane zapatrywanie wysnuć można dwa wnioski, mianowicie wysokość zaliczki powinna być oznaczona postanowieniem sądu, oraz po drugie – wezwanie do jej uiszczenia powinno nastąpić zarządzeniem przewodniczącego.
Autor – Asystent Prawny / Aplikant Adwokacki Adrian Świs
Kancelaria Adwokacka Adwokat Wojciech Kała
